Historyjka będzie prosta i nie za długa, jak linijka szkolna, która leży sobie na biurku, aby czasem pomóc przy nauce geometrii albo wymierzaniu sprawiedliwości.
Nie ma to szczególnie istotnego znaczenia dla czytelników, ale dla bohaterów zapewne by miało, więc zlokalizujemy ją najprecyzyjniej jak się da. Rzecz się wydarzyła na samym początku lat 50. w Łomży, w szkole nr 3, a dokładniej w baraku, w którym szkołę tymczasowo umieszczono.

Wiedzieć wypada, że według różnych szacunków Łomża została zniszczona w 70 lub 80 procentach. Przepadły zakłady, szkoły, fabryczki, warsztaty, kanalizacja i wodociągi. Straty te w ogromnej większości były efektem bombardowania i ostrzał artyleryjskiego. Choć trzeba przyznać, że na odchodne Niemcy wysadzili dworzec kolejowy, ale to było dużo później.

Bombardowania zaczęły się 7 września. Jaki miały cel militarny, trudno powiedzieć, bo forty, które rzeczywiście stanowiły dla armii niemieckiej przeszkodę, były tam, gdzie są teraz, czyli po drugiej stronie Narwi. Trudno się pomylić, nawet gdy jest się zakutym szwabskim łbem. Choć niewątpliwie łatwiej i z większym efektem wizualnym bombarduje się klasztor bernardynek stojący spokojnie, prawie w środku miasta na wzgórzu niż wryte w ziemię, wielopoziomowe bunkry. Zaczęli od zrzucania bomb na klasztor, a potem to już gdzie popadło. Nie powiem, co w grób tym pilotom, niech ich Pan Bóg sądzi, tak samo jak i resztę niemieckiego wojska.

Czasem słyszy się, że frontowe jednostki niemieckie zachowywały się w sposób cywilizowany. Może i tak, gdy taki był rozkaz. Do Łomży wkroczyli 11 września i rozpoczęła się regularna grabież. Rabowali sklepy, składy, fabryki, warsztaty i prywatne domy. Wywozili nawet meble. Karnawał plądrowania trwał do 27 września, gdy się wycofali, aby zrobić miejsce dla Rosjan, którzy przybyli 29 września. Tak to Pakt Ribbentrop-Mołotow wypełnił się. 

Cóż potem musiały przeżywać te biedne nauczycielki historii, żeby jakoś objaśnić łomżyńskiej młodzieży szkolnej takie zawirowanie. Nic. Temat był przemilczany i przemilczanie robiło niezły mętlik w młodych głowach. Gdy dochodziliśmy w szkole do XX wieku, to jakoś tak zaczynało się robić jakby człowiek w bagnie utknął. 

Więc mamy Armię Czerwoną w Łomży. Jako że nie było już co rabować, Rosjanie od razu zajęli się mordowaniem i wywózkami. 22 czerwca 1941 ponownie wkroczyli Niemcy i kontynuowali mordy, często korzystając nawet z tych samych miejsc kaźni. Repertuar wzbogacili o założenie getta, z którego wywozili łomżyński Żydów do Treblinki. Oczywiście tych, których nie zamordowali wcześniej mniej przemysłowymi metodami.

Jeśli chodzi o infrastrukturę, to Niemcy nawet planowali w Łomży coś sobie wybudować. Sobie, bo z założenia miały być to obiekty przeznaczone wyłącznie dla Niemców, takie jak kino i hotel. Bo jak już się wszystkich powywiesza, rozstrzela i zagazuje, to coś jednak trzeba robić. Nie zdążyli, gdyż byli zbyt zajęci mordowaniem tych, którzy przetrwali okupację rosyjską. A jeszcze mieli na głowie rabunek płodów rolnych. Łomża na powrót została zajęta przez Rosjan 13 września 1944 roku. Trzeba dodać, że po trzech dniach ciężkich walk o samo miasto, które przecież nie nabrało od tego zdrowia. Potem też było okropnie, ale już nie dla tkanki miejskiej. Walka komuny z niezłomnymi toczyła się po wsiach, lasach i bagnach jeszcze długo, długo.

Narazie dotarliśmy do początku lat pięćdziesiątych na skrzyżowanie ulicy Polnej i dzisiejszej Legionów. Wchodzimy do baraku, który, już wiecie dlaczego, udaje szkołę. Zaglądamy do klasy IV i mamy taką oto scenę. 

Andrzej podczas lekcji podjada bułkę, bo do długiej przerwy tak strasznie daleko. Nauczycielka postanawia dać mu nauczkę. Dopada dzieciaka, łapie za głowę i paluchem wyhacza z usta kawałek niedożutego ciasta. Musiała być niezbyt usatysfakcjonowana zdobyczą, bo po wytarciu ręki i ogarnięciu się, które dało jej czas na przemyślenie dalszego postępowania, zdecydowała się nałożyć karę. Najpierw obwieszcza, że za takie złamanie dyscypliny należy się dwanaście razów po łapie. Oczywiście tą linijką służącą nauce geometrii, fizyki i wymierzaniu sprawiedliwości.

Jak się dobrze machnie taką bukową listewką, to aż czuć przyjemne furkotanie w garści. Dwanaście razów! Wszyscy z rozdziawionymi gębami patrzą i ani zipną. Jak się ma dziesięć lat, to cóż można zrobić innego? Andrzej grzecznie sam podał rękę. Bo i to musicie wiedzieć, że przy takiej karze najważniejsze jest opanowanie. Największa katastrofa, gdy ze strachu piąstkę się zaciśnie, bo ból, gdy trzepnie po stawach, jest nie do opanowania. Najlepiej przyjąć na równo, na płasko, jak największą powierzchnią. Wiem, bo o ile mnie pamięć nie myli, miałem do czynienia nie z linijką bynajmniej, ale z tym wielkim cyrklem, który z dwóch dranek złożony, trudniejszy jest do technicznie poprawnego przyjęcia.

Pani ujęła za nadgarstek, przymierzyła starannie, bo dłoń dziesiąciolatka niewiele szersza od liniału, więc przymierzyła raz jeszcze dla własnego bezpieczeństwa, wprawnie zamachnęła się. I zza ucha jak nie wytnie. Ale Andrzej rękę nagle wyrwał, więc niepowstrzymana linijka samym końcem, w którym jak w końcówce bata najwięcej bólu się kumuluje, rąbnęła w kościste paluchy nauczycielki. Zamiast plaśnięcia rozległ się taki jakiś mało wyraźny dźwięk, od którego osobom doświadczonym piorun przebiegł przez kości - nieumiejętnie przyjęła, na bezwiednie zaciskające się palce. 

Zaraz po tym usłyszeć można było spokojny głos Andrzeja, który przechyliwszy lekko głowę zajrzał nauczycielce w oczy. W głosie chłopca nie była nic, żadnej intencji, nawet odrobiny niezasłużonego współczucia lub uzasadnionego szyderstwa. Tylko krótkie pytanie: I dobrze?  

Nie jest tekst to o wariatkach z ZNP, ani o reparacjach wojennych. Choć oczywiście bardziej o Niemcach niż ich tutejszych psich frędzlach i akurat bardziej o Niemcach niż ich wspólnikach z Moskwy. Ten tekst jest o tym, co sobie myślę, gdy widzę przedstawiciela naszych władz, który na powitanie podaje rękę unijnemu dygnitarzowi. Zaraz potem musimy się nasłuchać, czym to znowu zawiniliśmy, jakich unijnych wartości nie przestrzegamy, kiedy i co mamy jeść, którą kopalnię zamknąć, ile kamieni milowych przełknąć i jak dużo uciułanego gazu chcą nam wyrwać z gardła. 

Cierpliwie czekam, aż takiej von der Leyen nie zostanie już nic innego, jak nas wychowywać czystą, bezsilną przemocą. I mam nadzieję, że to będzie jeszcze za tego Prezydenta lub tego Premiera, i że oni tacy mili są,  i uśmiechają się do pani Ursuli jak dzieci, tylko po to, żeby pewnego dnia na oczach całego świata i, jak to się mówi, w świetle kamer, podaną dłoń nagle zabrać. Aż babie z zaskoczenia lakier do włosów się zeszkli i z cichym szelestem osypie.

	kamiuszek
	30 lipca 2022 17:32